zaterdag 28 april 2012

Interim-management als complex systeem bezien. Een ander perspectief met veel mogelijkheden.


Eindhoven, 2 april 2012

'INTERIM-MANAGEMENT’ als complex systeem bezien.

Een perspectief met veel mogelijkheden.


Een probleem ontrafeld & opgelost.
Innovatieve en effectieve oplossing!

Al jaren ben ik gefascineerd door een (in mijn ogen) problematisch ‘verschijnsel’ in mijn vak als interim-manager. Het hield mij bezig omdat ik er geen vat op kreeg én omdat ik er van overtuigd ben dat het om een onnodig en oplosbaar ‘verschijnsel’ gaat. 
Ik heb het ‘verschijnsel’ anders bekeken en kwam er snel achter hoe het in elkaar steekt – ik kreeg ook een idee voor een oplossing! De hoofdrolspelers 'de opdrachtgever', 'de intermediair' en 'de interim-manager' hebben allemaal een deel van het vraagstuk in handen maar ook een deel van de oplossing!
Het gaat om een verschijnsel dat zich manifesteert in de praktijk van ‘interim-oplossingen’. In een notendop komt het hier op neer. Als een organisatie een interim-manager heeft ingehuurd om te helpen met de aanpak van een hardnekkig en complex vraagstuk, dan komt deze interim-manager na zijn start er meestal achter dat het aangereikte probleem anders in elkaar steekt. Vervolgens zou de probleemdefinitie en diagnose bijgesteld moeten worden. Maar hier komt het meestal niet van. 
Het verschijnsel heeft vele gezichten en manifesteert zich in veel interim-cases. Ook in de wereld van interim-managers is het een bekend verschijnsel en in de vakliteratuur wordt het verschijnsel aangehaald en genoemd [1]. 
Omdat deze gang van zaken in mijn ogen verre van optimaal is, heb ik het vraagstuk aangepakt. Ik ben van mening dat het te vaak gebeurt en risicovol is. Want als de oorspronkelijke definitie en diagnose bijgesteld moet worden, dan zou de ingezette aanpak ook geëvalueerd moeten worden op nut, noodzaak en effectiviteit. Omdat dit in mijn ogen beter moet (kunnen), heb ik het ‘verschijnsel’ nader onderzocht om er achter te komen hoe het zit met dit 'vastgelopen verhaal'. Ik heb het ‘verschijnsel’ op een abstracter niveau in de wijdere context van interim-management geplaatst en heb in ‘interim-management’ als een systeem bezien met 'de opdrachtgever', 'de intermediair' en 'de interim-manager' als belangrijkste actoren (hoofdrolspelers). 

De aanleiding voor het onderzoek is de aanwezigheid van het 'verschijnsel'. Het onderzoek heeft mij duidelijk gemaakt hoe het in elkaar steekt en welke belemmering het nu vormt bij de huidige aanpak van complexe vraagstukken. Maar ook een belemmering vormt voor de ontwikkeling en innovatie van mijn vak en de aanpak van complexe vraagstukken in het algemeen. Bijkomend voordeel is dat ik hierdoor ook oplossing heb gevonden. Deze oplossing kan er voor zorgen dat het huidige verschijnsel verdwijnt, maar kan er ook voor zorgen dat de huidige gang van zaken en de manier waarop complexe vraagstukken zich verder kan ontwikkelen en vernieuwen. Complexe vraagstukken kunnen hierdoor in potentie sneller inzichtelijk worden gemaakt, effectief worden aangepakt én opgelost. Bovendien kan hierdoor ook veel geld worden bespaart.
Ik sta open voor discussie. Voor mij ligt het accent op het resultaat. Het gaat om ingewikkelde materie - nieuwe gezichtspunten, die mogelijk vragen oproepen of om uitleg en toelichting vragen. Ik sta open voor alle vragen, commentaar en discussie (gebruik gerust de 'add a comment' functie onderaan deze pagina).

MEERDERE REDENEN

Ik had een aantal redenen om verschijnsel vanuit een ander perspectief te bekijken en als 'systeem' te onderzoeken. 

  1. In mijn optiek gaat het om een structureel verschijnsel met een lange geschiedenis;
  2. Tot nu toe is het verschijnsel vooral op het niveau en in de context van een interim-cases geplaatst en beschreven;
  3. Het verschijnsel is naar mijn weten nog niet eerdere in de wijdere context van interim-management is bezien;
  4. En om dat interim-management in mijn optiek alle kenmerken van een (complex adaptief)  ‘systeem’

PERSPECTIEF: DE WIJDERE CONTEXT VAN HET VERSCHIJNSEL

Door het vraagstuk op deze manier te benaderen ontstond al snel een compleet ander beeld van de kwestie en kreeg het voor mij direct een andere betekenis. Inmiddels ben ik van mening dat het verschijnsel een gevolg is een steeds herhalend interactiepatronen in het grotere systeem.

HET ONDERZOEK

Het onderzoek heb ik uitgevoerd aan de hand van een methode die ik vorige jaar heb ontwikkeld om in korte tijd samen met een organisatie complex [3] adaptieve [4] vraagstukken te onderzoeken en analyseren om zicht & grip op de materie te krijgen. (Deze manier van werken is te leren!) Het idee achter mijn methode en aanpak is simpel: als je weet hoe een probleem in elkaar steekt, dan is het veel makkelijker op te lossen. Mijn aanpak en methode is gebaseerd op drie axioma's. 
Het onderzoeken van het verschijnsel was (mentaal) hard werken. Ik moest alert zijn om niet vanuit mijn comfort zone te blijven denken en kijken. Maar op een moment had ik een soort ‘epiphany feeling’ waarbij de puzzelstukjes op hun plaats vielen en ik het plaatje compleet had. Vrijwel direct daarna kreeg ik zicht op een mogelijke oplossing voor het probleem. Het uitwerken en laten groeien van dit innovatieve idee heeft een paar maanden geduurd. 



Het verschijnsel is (uiteraard) niet herleidbaar naar één of enkele oorzakelijke factoren. Het verschijnsel heeft een lange historie, ontstaansgeschiedenis en is een gevolg van het samenspel tussen actoren, interacties en impliciete factoren in het systeem die in wisselwerking met elkaar het verschijnsel hebben gecreëerd en nog steeds in stand houden. In de word-cloud hierboven zijn een aantal van deze factoren afgebeeld.

Naar mate ik meer gegevens op een rij had gezet, groeide het idee en het inzicht. En durf ik nu de stelling te verdedigen dat het grotere systeem van interim-management alle kenmerken heeft van een complex adaptief systeem (CAS) en dat verschijnsel een zwakke emergente eigenschap is van dit systeem. Zie ook: Hoe, bewustzijn, kennis & leren

Door het verschijnsel in de wijdere context van interim-management te plaatsten heb ik nieuwe mogelijkheden en invalshoeken ontdekt die ik eerder niet voor mogelijk had gehouden. Zo heb ik vat gekregen op het verschijnsel. Vanuit dit perspectief is het ‘verschijnsel’ een adaptief vraagstuk, waarvoor ik interessante en innovatieve mogelijkheden zie om te het aan pakken en op te lossen. 
Maar bovenal zie ik enorm veel mogelijkheden om complexe vraagstukken op een innovatieve manier aan te pakken zodat een opdrachtgever eerst zicht en grip krijgt op essentiële factoren en oorzaak om daarna vanuit het eigen potentieel een vraagstuk aan te pakken. Met deze aanpak is veel geld te besparen.

OPLOSSING

De oplossing gaat over hoe het 'verschijnsel' en de niet effectieve interactiepatronen die hieraan hier aan ten grondslag liggen doorbroken kunnen worden. Omdat een CAS een open systeem is maar zich kenmerkt door zelforganisatie en bij elkaar wordt gehouden door gezamenlijke krachten (interim-oplossingen), is het van belang dat alle actoren hierbij worden betrokken. Zij hebben van uit mijn perspectief allemaal een deel van het probleem én de oplossing in handen. Een van de kenmerken van een CAS is dat het kan leren van ervaringen en zich kan aanpassen aan de veranderende omstandigheden (dit is ook het idee achter mijn methode). En dat een kleine verandering in een complex adaptief systeem veel effect kan hebben.

WAT IS ER NODIG

Bewustzijn: Actoren in het grotere systeem zijn zich bewust van het verschijnsel en weten hoe het in elkaar steekt.
Kennis & Leren: Actoren in het grotere systeem (willen) leren van dit verschijnsel. 

Deelartikel:Hoe, zien, bewustzijn & leren

HOE

Het systeem van interim-management kan zich in principe verder ontwikkelen, groeien en is verdere innovatie en professionalisering mogelijk. Het ‘verschijnsel’ heeft een herkenbaar patroon en is een gevolg van herhalende interactiepatronen tussen de actoren en feedbackmechanismen in het grotere systeem van interim-management.Maar het verschijnsel is ook ingebed tussen gewoontes en structuren en een vastgeroeste reeks van handelingen tussen start en finish in elke interim-case. De oplossing die ik eerder heb bedacht kan een uitstekende functie vervullen in het doorbreken van huidige interactiepatronen en negatieve feedbackmechanismen in het grotere systeem van interim-management.

Door de 'gewoonten' en de algemene gang van zaken binnen ‘systeem’ van interim-management ‘opnieuw’ te configureren en verschillende elementen (actoren, factoren en processen) los te koppelen, is het mogelijk dat het systeem in onderlinge samenhang en wisselwerking beter en optimaal kan functioneren.
Ik kies in mijn methode voor de rol van de ‘derde’ en de zijde van de opdrachtgever. In deze ‘nieuwe’ rol (als interim-manager) probeer ik het ‘vastgelopen verhaal’ nieuw leven te blazen. Door het (her)introduceren van relevante contextuele factoren, die uit eerder uit beeld zijn geraakt, ontstaat er een nieuwe dynamiek die er voor kan zorgen dat de onderlinge wisselwerking en beïnvloeding weer op gang komt. Deze aanpak biedt ook nieuwe perspectieven en mogelijkheden om in korte tijd eerst een complex (adaptief) vraagstuk inzichtelijk te maken om daarna te beslissen wat de juiste aanpak en oplossing [5] is. Deze aanpak bespaart ook veel geld.

E-BOEK

In een e-boek (circa 100 pagina’s) dat 3 april aanstaande verschijnt probeer ik op een transparante manier te laten zien welke factoren in samenhang en wisselwerking met elkaar het verschijnsel (onbedoeld hebben) hebben veroorzaakt en in stand houden.
Het aansnijden van het 'verschijnsel’ heeft voor gezorgd dat ik ook een interessante oplossing kan aanreiken. Een oplossing die in mijn optiek een wezenlijke een bijdrage kan leveren in het snel en effectief onderzoeken en doorzien van complexe vraagstukken en kunnen deze vraagstukken  effectief en worden aangepakt.

Met dit e-boek wil een innovatieve en effectieve bijdrage leveren aan de oplossing en de ontwikkeling en professionalisering van mijn vak en de aanpak van complex adaptieve vraagstukken in het bijzonder. Alleen op deze manier kan mijn ‘idee’ en ‘oplossing’ worden beoordeeld en betekenis krijgen. Ik ben er van overtuigd dat mijn idee en oplossing ook veel geld bespaart.

Naast het onderzoeken van complexe vraagstukken en het geven van helder en praktisch advies over de aanpak en oplossing, deel ik mijn ervaring, inzichten en opgebouwde kennis via mijn weblog en geef ik workshops, lezingen, trainingen en gastcolleges over dit onderwerp. Mijn uitgangspunten zijn kennisoverdracht en “organisaties helpen zoals ik geholpen zou willen worden”.
Als individueel persoon kan ik een structureel en herhalend verschijnsel en patroon niet doorbreken. 

DELEN

Wat ik wel kan is mijn idee en oplossing(en) met anderen te delen te vertellen en te laten zien:
  • hoe het systeem van interim-management in elkaar steekt
  • hoe het (emergente) 'verschijnsel' bij interim-management ontstaat
  • hoe het komt dat in de meeste gevallen wel het aangereikte probleem wordt opgelost maar niet het probleem achter het probleem
  • hoe op een andere manier naar complexe vraagstukken gekeken kan worden (kijken, onderzoeken analyseren & oplossen) (theorie)
  • hoe het anders kijken naar complex adaptieve vraagstukken gaat in de praktijk 
  • hoe complexe vraagstukken op een andere manier aangepakt kunnen worden vanuit het eigen en gezamenlijke potentieel (solutions by co-creation)


[1] Meestal wordt wel het aangereikte probleem opgelost, maar zelden wordt het probleem achter het probleem aangepakt (Joop Ramondt, 2004) (Jaap Schaveling, 2010).
[3] Met een complex vraagstuk bedoel ik een probleem dat plaatsvindt in een complex adaptief systeem (CAS) en dat in zijn aard te maken heeft met de complexiteit van dat systeem. Een CAS is een levend systeem of een systeem dat erg lijkt op een levend systeem.
[4] Het oplossen van complexe vraagstukken is altijd een adaptief probleem. Omdat dit hand in hand gaat met het begrijpen en doorzien van veranderende omstandigheden en het (leren) aanpassen aan deze veranderingen.
[5] Definitie oplossing e-boek: “Een oplossing is een (set) maatregel(en) die in samenhang er voor zorgen dat actoren, factoren, processen en omstandigheden in een bepaald systeem (context) op een juiste en effectieve manier ‘samenwerken’ zodat de organisatiedoelen kunnen worden gehaald”. 

Geen opmerkingen: